W tym artykule wyjaśnię najważniejsze kwestie, z którymi związany jest zespół jelita drażliwego - objawy, badania, leczenie. Szacuje się, że ta choroba jest przyczyną aż 50% wizyt u gastrologów, a wszystko za sprawą tego, że do ostatecznej diagnozy dochodzi zwykle bardzo późno. Niestety nie ma konkretnego badania, które odpowie nam na pytanie, czy przyczyną towarzyszących objawów jelitowych jest zespół jelita drażliwego.
Jeśli na podstawie dokładnej diagnozy lekarz stwierdził u Ciebie zespół jelita drażliwego lub SIBO, to jesteś w dobrym miejscu, bo specjalizuję się w diecie przy tych chorobach - zapraszam na inne artykuły na tym blogu, na wizytę online oraz na moje webinary
Zespół jelita drażliwego OBJAWY
Na początku ważne jest to, jak częste i jak bardzo nasilone są objawy. Zazwyczaj dolegliwości, na które skarżą się osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego obejmują:
Nadmierne wzdęcia i gazy,
Częsty ból brzucha,
Zaparcia,
Biegunka,
Zaburzenia oddawania stolca.
Jednak najbardziej charakterystycznymi objawami przy jelicie drażliwym jest nawracający ból brzucha - aby ułatwić powiązanie go z IBSem powstały tzw. Kryteria Rzymskie IV, które są pomocne w diagnozie.
Aby uznać nawracający ból za objaw zespołu jelita drażliwego, musi występować przy co najmniej 2 z 3 wymienionych poniżej sytuacjach.
Ból występujący co najmniej raz w tygodniu przez okres ostatnich 3 miesięcy:
Związany z oddawaniem stolca.
Związany ze zmianą regularności wypróżnień.
Związany ze zmianą konsystencji stolca.
Jeśli towarzyszą nam wymienione powyżej najczęstsze objawy zespołu jelita drażliwego, to warto udać się do lekarza, aby upewnić się, czy przyczyną aby na pewno nie jest inne zaburzenie niż IBS.
Jelito drażliwe objawy i badania diagnostyczne
IBS to taka charakterystyczna choroba, do której diagnozy potrzebujemy… wykluczyć wszystkie inne możliwe przyczyny naszych jelitowych dolegliwości. Może to być dość długa droga, ale uważam, że stwierdzenie po samych objawach typowych dla zespołu jelita drażliwego, że cierpimy na IBS może być bardzo ryzykowne. Jeśli tak naprawdę przyczyną tych symptomów jest inna choroba, która wymaga innego podejścia dietetycznego i leczenia, to możemy sobie zrobić dużą krzywdę unikając dalszych badań diagnostycznych.
Pamiętaj, że o wszystkich badaniach decyduje lekarz, a wskazane tu badania są tymi, które zazwyczaj są zalecane i rekomendowane na drodze diagnozy IBS.
Jakie badania na zespół jelita drażliwego?
Jako, że znaczna część z wymienionych poniżej badań jest możliwa do wykonania w ramach NFZ, to zachęcam do skorzystania z tej ekonomicznej opcji.
Zatem krok pierwszy - wizyta u lekarza rodzinnego, który prawdopodobnie wypisze nam skierowanie do gastrologa. Lekarz rodzinny może nam także zlecić niektóre z poniższych badań (USG brzucha, badania krwi), ale gastroenterolog ma jeszcze większe możliwości pod kątem liczby badań, na które może nas wysłać.
Badania podstawowe - krew i mocz
Diagnozowanie zespołu jelita drażliwego warto zacząć od podstawowych badań kontrolnych, czyli od badania moczu i wykonania morfologii z rozmazem. Od razu polecam wykonanie badania CRP, żeby sprawdzić, czy zmagamy się ze stanem zapalnym. Dodatkowo cennym będą wyniki TSH, fT3 i fT4, które powiedzą nam o tym jak funkcjonuje tarczyca - objawy jelitowe często są skutkiem nieprawidłowego funkcjonowania tego narządu.
USG brzucha
Badanie, które możecie otrzymać w ramach NFZ, a w prywatnych placówkach też jest stosunkowo tanie. Pamiętajcie, aby się do niego przygotować - kupić dużo Espumisanu i wypić zalecaną ilość wody.
Badanie ginekologiczne
Wszystkim kobietom zmagającym się z objawami podejrzeniem zespołu jelita drażliwego proponuję wizytę u ginekologa. Dlaczego? Niekiedy właśnie tak może objawiać się np. endometrioza.
Warto udać się zatem na badania kontrolne i powiedzieć lekarzowi jakie symptomy nam dokuczają. Oczywiście wizyta u ginekologa jest też na NFZ, nie trzeba mieć skierowania, a USG ginekologiczne, cytologię mamy również w pakiecie. :)
Test na SIBO - jak zdiagnozować?
SIBO, czyli przerost flory bakteryjnej w jelicie cienkim to choroba, która daje podobne objawy do zespołu jelita drażliwego. Nierzadko te dwie choroby występują jednocześnie. Natomiast w przypadku SIBO leczenie polega na wprowadzeniu antybiotykoterapii, a po zakończeniu brania leków - zaleca się wprowadzenie diety low FODMAP.
Aby zdiagnozować SIBO najlepiej jest wykonać test oddechowy wodorowo-metanowy. Są na rynku także testy wodorowe, na które też można się zdecydować, ale zdecydowanie lepiej byłoby wybrać wodorowo-metanową opcję - jeśli mamy możliwość wyboru.
Z wynikiem testu warto się udać do gastrologa, aby go ocenił i wprowadził ewentualnie leczenie, jeśli wynik będzie pozytywny.
Badania w kierunku celiakii
Jeśli mamy objawy zespołu jelita drażliwego, lekarz może nam je zlecić - szczególnie jeśli mamy jeszcze inne niepokojące symptomy. Wyższe ryzyko celiakii mamy w przypadku towarzyszących innych chorób autoimmunizacyjnych lub występujących w rodzinie (np. cukrzyca typu 1, Hashimoto). Diagnostyka tej choroby jest dość droga, dlatego szczególnie zachęcam w tym przypadku na wybranie się do gastrologa na NFZ, który w razie potrzeby może nam dać skierowanie na poniższe badania.
Co ważne, przed wybraniem się na badania w kierunku celiakii powinniśmy jeść gluten, ponieważ uprzednie utrzymywanie diety bezglutenowej może się wiązać z fałszywie negatywnym wynikiem.
Co warto wykonać?
Biopsję dwunastnicy
Badanie przeciwciał przeciwendomyzjalnych (anty-EmA)
Badanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej 2 w klasie IgA (IgA-TG2) i/lub przeciwko deamidowanym peptydom gliadyny (DGP)
Badania w kierunku nieswoistego zapalenia jelit lub nowotworu jelit
Lekarz może zalecić badania wykluczające nieswoiste zapalenie jelit oraz choroby nowotworowe jelit, szczególnie jeśli w naszej rodzinie występowały tego rodzaju przypadłości lub gdy mamy niepokojące objawy.
Samodzielnie możemy wykonać badanie na krew utajoną w kale - testy kupimy w aptece i wykonamy je w domu. Ważne, aby przeprowadzić je kilkukrotnie, przez kilka dni pod rząd.
Dodatkowo badanie poziomu kalprotektyny w kale jest w tym zakresie pomocne i nie potrzebujemy na to badanie skierowania, jeśli chcemy dokonać go prywatnie - tu jednak potrzebne jest oddanie próbki do laboratorium.
W zależności od naszych objawów i wyników innych badań, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak kolonoskopia i biopsja okrężnicy.
_________
Zapraszam na wizyty online, moje webinary o diecie low FODMAP oraz do przeczytania innych artykułów na moim blogu.
Autor: Dietetyk kliniczny Joanna Marciszewska
