Autor artykułu: Dietetyk Anna Brząkała
Codziennie organizm człowieka narażany jest na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych środowiska, w którym funkcjonuje, ale również czynników wewnętrznych, które powstają w wyniku procesów metabolicznych zachodzących w organizmie. Za zahamowanie ich rozprzestrzeniania oraz eliminację odpowiada układ odpornościowy. Składa się on z narządów, tkanek oraz komórek i wydzielanych przez nie substancji, które po kontakcie z patogenem, wytwarzają przeciwciała chroniące organizm przed kolejnym atakiem i wszelkimi infekcjami. Działanie układu immunologicznego może zmieniać się wraz z wiekiem oraz w zależności od stanu zdrowia organizmu. Co warto wiedzieć o układzie immunologicznym i jak zapobiegać infekcjom?
.
Mikrobiota jelitowa a odporność
Mikrobiota jelitowa odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego układu odpornościowego. Aby układ immunologiczny mógł skutecznie walczyć z różnego rodzaju infekcjami czy ryzykiem rozwoju alergii, ważne jest, aby jej skład w jelitach był odpowiedni.
Do działań wspomagających mikrobiotę jelitową należą:
Wprowadzenie do codziennej diety produktów fermentowanych (kapusta, ogórki, inne warzywa) oraz kefiry i jogurty – stymulują wzrost korzystnych bakterii jelitowych oraz chronią nabłonek jelit przed rozwojem szkodliwych bakterii, poprzez obecność bakterii kwasu mlekowego
Zwiększenie podaży spożywanego błonnika – w postaci surowych warzyw i owoców, ale również pieczywa pełnoziarnistego, kasz czy nasion
Unikanie nadmiernego spożywania cukrów prostych oraz produktów wysokoprzetworzonych
Ograniczenie spożywania alkoholu czy palenia papierosów
Stosowanie prebiotyków w trakcie antybiotykoterapii, które mają udokumentowaną skuteczność i pewny skład
Unikanie nadmiernego stresu
Dbanie o prawidłową higienę snu
Regularne uprawianie aktywności fizycznej
Dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu
Suplementy na odporność – jak zapobiegać infekcjom?
Cynk
Jest mikroelementem, który odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Wpływa korzystnie na odpowiedź immunologiczną, zapobiegając tym samym infekcjom. Badania dowodzą, że wykazuje działanie przeciwwirusowe, poprzez hamowanie ich aktywności i możliwości namnażania. Odpowiada również za wytwarzanie i dojrzewanie limfocytów T, fagocytów oraz komórek NK (Natural Killer). Cynk dostarczamy do organizmu razem z pożywieniem, dlatego aby utrzymać jego prawidłowy poziom, istotnym jest, aby stosować odpowiednio zbilansowaną dietę. Jego przyswajalność jest większa w przypadku produktów zwierzęcych jak ryby, owoce morza oraz mięso natomiast występuje również w produktach pochodzenia roślinnego - szczególnie dużo jest go w roślinach strączkowych, pomidorach, natce pietruszki czy warzywach kapustnych.
Warto pamiętać, że nie zawsze jesteśmy w pełni uzupełnić zapotrzebowania na konkretne składniki samą dietą. W takiej sytuacji, jeżeli nadal występują niedobory, stwierdzone badaniami diagnostycznymi, warto wprowadzić suplementację. Na rynku można znaleźć wiele form preparatów zawierających cynk, takich jak tabletki, krople doustne, kapsułki oraz tabletki do ssania, które nie wymagają połykania ani popijania, szybko rozpuszczają się na języku, tym samym zapewniając szybsze przyswajanie tego pierwiastka.
Jeżówka purpurowa
Jeżówka purpurowa jest rośliną z rodziny astrowatych. Jej substancje lecznicze są skoncentrowane w głównej mierze w zielu oraz korzeniu rośliny. Zawiera takie substancje lecznicze jak:
Polisacharydy
Alkiloamidy
Echinakozyd
Kwas cykoriowy
Pochodne kwasu kawowego
W badaniach wykazano, że jeżówka purpurowa posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze oraz przeciwzapalne. Swoje zastosowanie znajduje m.in. w zwalczaniu łagodnych objawów infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych, w terapii infekcji dróg moczowych oraz jako preparat wspomagający leczenie trudno gojących się ran i zmian skórnych. W najnowszych badaniach sugeruję się, że preparat ten może również wykazywać pozytywne działanie we wspomaganiu leczenia i profilaktyce COVID-19 ze względu na obecność licznych czynników bioaktywnych w różnych częściach tej rośliny.
Na polskim rynku można znaleźć jeżówkę w postaci tabletek zawierających wyciąg z jej korzeni, przeznaczony głównie do leczenia przeziębień jako środek wspomagający; w formie ziela, czyli suszonych liści do sporządzania naparów oraz soków ze świeżej jeżówki.
Kwiat bzu czarnego
Właściwości bzu czarnego są już znane od wieków. Roślina ta zawiera wiele składników aktywnych o właściwościach prozdrowotnych, takie jak flawonoidy, kwasy organiczne, trójterpeny, a także składniki mineralne jak potas; antocyjany, fenolokwasy, witaminy i węglowodany. Badania naukowe wykazały, że wyciąg z bzu czarnego działa stymulująco na produkcję cytokin IL-6, IL-8 oraz TNF-alfa przez monocyty, wzmacniając tym samym układ odpornościowy. Oprócz tego ma właściwości przeciwzapalne, działa wykrztuśnie i napotnie, przeciwwirusowo, a w szczególności kwiat i owoc tej rośliny. Wyciąg z kwiatów bzu czarnego zawiera duże ilości witaminy C oraz A, potasu, sodu, gliny i żelaza, wykazuje działanie moczopędne, stosuje się je także do płukania chorego gardła oraz w celu zbicia gorączki.
Istotne jest, aby nie przygotowywać preparatu z bzu czarnego samemu, gdyż może być trujący dla dzieci lub wykazywać działanie podrażniające przewodu pokarmowego, czyli biegunkę i wymioty. W takiej sytuacji warto skorzystać z gotowych i sprawdzonych preparatów aptecznych.
Wyciąg z kwiatu bzu czarnego można znaleźć w formie tabletek, kapsułek, tabletek do ssania, gotowych soków czy też syropów oraz w formie suszonej do przyrządzania naparów.
Bibliografia:
Meeran, M. N., Javed, H., Sharma, C., Goyal, S. N., Kumar, S., Jha, N. K., & Ojha, S. (2021). Can Echinacea be a potential candidate to target immunity, inflammation, and infection-The trinity of coronavirus disease 2019. Heliyon, 7(2).
Jamer, T. (2020). Wpływ modyfikacji mikrobiomu na układ odpornościowy dziecka–przegląd wybranych substancji i obserwacje własne polskich pacjentów. Medycyna i Życie, 7(3-4), 33-47.
Mrowicki, J., Mrowicka, M., & Majsterek, I. (2020). Czynniki środowiskowe zwiększające ryzyko aktywacji i rozwoju chorób zapalnych jelit. Postępy Biochemii, 66(2), 167-175.
Jurek, J. M. (2020). Suplementacja podczas pandemii COVID-19. Kardiologia w Praktyce, 14(3-4), 51-59.
Różański, H. (2021). Naturalne metody podnoszenia odporności na infekcje. Immunożywienie. Herbalism, 7(1), 153-174.
Sroczyńska, M., Weteranów, M. C. S., Luchowska, A., w Poznaniu, M., Żaczek, A., Stefana, W. S. S. I. K., & Kraśnicka, A. (2023). Zinc for the Common Cold: Is It Worth a Try? Cynk na przeziębienie: Czy warto spróbować
Jankowska, K., & Suszczewicz, N. (2020). Naturalne metody wspomagania odporności w walce z koronawirusem. Wiedza medyczna, 46-65.
Mroczek, J. R., & Mroczek, K. (2020). Bez czarny-właściwości prozdrowotne i zastosowanie. Aura, (04).