Zapalenie żołądka to powszechnie występujące schorzenie przewodu pokarmowego, które może znacznie pogorszyć jakość życia. W zależności od przyczyny i rodzaju zapalenia, objawy mogą być mniej lub bardziej intensywne, jednak podstawowe zasady postępowania dietetycznego i suplementacyjnego pozostają zbliżone. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje na temat przyczyn, leczenia, zaleceń dietetycznych oraz wspierającej suplementacji.
Obejrzyj nasz FILM na ten temat:
Diagnostyka zapalenia żołądka
Zapalenie żołądka to stan zapalny błony śluzowej żołądka, który może być ostry lub przewlekły. Uszkodzona błona śluzowa żołądka powoduje szereg objawów, takich jak ból brzucha, nudności, wymioty, uczucie wzdęcia, a także utrata apetytu. Rozpoznanie zapalenia żołądka potwierdza się za pomocą gastroskopii, podczas której lekarz ocenia stan wyściółki żołądka.
Przyczyny zapalenia żołądka
Przyczyny zapalenia żołądka różnią się w zależności od rodzaju zapalenia:
Ostre zapalenie żołądka
Zatrucia pokarmowe – spożycie skażonej żywności prowadzi do nagłego stanu zapalnego.
Nadużywanie alkoholu i leków przeciwzapalnych (NLPZ) – substancje te mogą podrażniać błonę śluzową żołądka.
Stres fizyczny – operacje, rozległe oparzenia i urazy mogą wywoływać ostre zapalenie żołądka.
Przewlekłe zapalenie żołądka
Zakażenie Helicobacter pylori – bakteria ta odpowiada za 80-90% przypadków przewlekłego zapalenia żołądka.
Gastropatia chemiczna – może być wynikiem długotrwałego stosowania NLPZ, nadużywania alkoholu lub refluksu żółciowego.
Autoimmunologiczne zapalenie żołądka – stanowi 3-6% przypadków przewlekłego zapalenia i wiąże się z niszczeniem komórek żołądka przez własny układ odpornościowy.
Objawy zapalenia żołądka
Niezależnie od przyczyny, objawy zapalenia żołądka mogą obejmować:
Ból brzucha – zwłaszcza w górnej części.
Wzdęcia i uczucie pełności – szczególnie po posiłkach.
Nudności i wymioty – objawy nasilające się po spożyciu niektórych pokarmów.
Utrata apetytu – z powodu dyskomfortu po jedzeniu.
Objawy krwawienia – w cięższych przypadkach, takich jak krwotoczne zapalenie żołądka, mogą wystąpić krwawienia.
Dieta przy zapaleniu żołądka
Specjalna dieta może złagodzić objawy zapalenia żołądka oraz wesprzeć procesy regeneracyjne błony śluzowej. Dieta lekkostrawna, oparta na produktach łatwo przyswajalnych, jest tutaj kluczowa. Oto zalecenia dietetyczne:
Produkty zalecane:
Łagodne produkty: budynie, kisiele, galaretki, kleiki (np. z siemienia lnianego), owsianki, drobnoziarniste kasze, puree ziemniaczane.
Warzywa i owoce: zalecane w formie gotowanej, przetartej, zblendowanej lub pieczonej, by były łatwostrawne. Produkty bogate w przeciwutleniacze, takie jak buraki, brokuły, jabłka, wspierają regenerację.
Źródła białka: mięso gotowane, chude ryby, jaja – są delikatne dla żołądka i dostarczają niezbędnych aminokwasów.
Produkty, których należy unikać:
Żywność przetworzona: fast foody, słodycze, produkty o wysokiej zawartości soli – mogą zaostrzyć objawy zapalenia.
Alkohol, kawa, napoje gazowane: podrażniają błonę śluzową i mogą powodować refluks.
Smażone i tłuste potrawy: długo się trawią, co może zwiększać ból i uczucie ciężkości.
Zalecenia dotyczące posiłków:
Spożywaj małe, regularne posiłki (4-6 razy dziennie), aby uniknąć głodu, który może nasilać objawy.
Unikaj pozycji leżącej przez co najmniej 1-3 godziny po posiłku.
Jedz w spokojnej atmosferze, dokładnie przeżuwając pokarm, aby uniknąć nadmiaru powietrza, które może prowadzić do wzdęć.
Suplementacja przy zapaleniu żołądka
Oprócz diety, istnieją suplementy, które mogą wspierać leczenie zapalenia żołądka:
Beta-glukan z owsa – badania wykazały, że 30-dniowa suplementacja beta-glukanem może pozytywnie wpłynąć na równowagę immunologiczną i zmniejszyć stan zapalny w przewodzie pokarmowym.
Melatonina przed snem– może wspierać gojenie się błony śluzowej żołądka i redukować objawy zapalenia.
Kisiel z siemienia lnianego – jego nasiona zawierają przeciwutleniacze, które wspierają ochronę komórek przed uszkodzeniami. Zalej 2-3 łyżeczki całego siemienia wodą na min. 30 minut i następnie wypij samą wodę. Zachowaj 2 h odstępu od leków.
Herbata z prawoślazu – również ma działanie osłaniające i może wesprzeć regenerację żołądka.
Omega-3 – kwasy tłuszczowe EPA i DHA z ryb mogą wspierać walkę z zapaleniem i redukować kolonizację H. pylori. Z tego powodu warto sięgnąć po suplementy z olejem rybim lub spożywać ryby morskie.
Leczenie zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori
W przypadku zapalenia wywołanego przez Helicobacter pylori zalecana jest eradykacja, czyli terapia antybiotykowa. Eradykacja H. pylori jest konieczna, aby skutecznie zwalczyć zapalenie. W jej skład wchodzi połączenie dwóch antybiotyków oraz inhibitora pompy protonowej, stosowanych przez około 10-14 dni.
Pomimo potrzeby stosowania antybiotyków, istnieją produkty, które mogą wspierać skuteczność leczenia i zmniejszać objawy:
Laktoferyna – białko wiążące żelazo, które ogranicza dostępność tego pierwiastka dla bakterii. Badania wskazują, że laktoferyna zwiększa skuteczność terapii antybiotykowej.
Izotiocyjaniany – substancje zawarte w warzywach krzyżowych, takich jak brokuły, kapusta i rzeżucha. Sulforafan z brokułów może zmniejszać intensywność kolonizacji H. pylori.
Polifenole – występują w owocach jagodowych, takich jak borówki i truskawki, i mają działanie bakteriostatyczne. Mogą zmniejszać adhezję bakterii H. pylori do błony śluzowej żołądka.
Miód manuka – wykazuje działanie antybakteryjne przeciwko H. pylori i hamuje enzymy bakterii.
Podsumowanie
Zapalenie żołądka to poważna dolegliwość, która wymaga wsparcia dietetycznego i, w razie potrzeby, terapii farmakologicznej. W przypadku zakażenia H. pylori konieczna jest eradykacja, jednak stosowanie diety lekkostrawnej, bogatej w produkty przeciwzapalne, może znacznie wspierać proces leczenia. Warto sięgać po produkty łagodzące podrażnienia, jak siemię lniane, oraz suplementy, które wspierają zdrowie błony śluzowej. Odpowiednie odżywianie i suplementacja mogą znacznie poprawić samopoczucie osób zmagających się z zapaleniem żołądka, a regularne badania pomogą monitorować stan zdrowia.
Bibliografia:
Rusek Małgorzata: Choroby żołądka i dwunastnicy, In: Pediatria . T. 1 / Dyduch Antoni (eds.), 2009, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ISBN 978-83- 7509-116-8, pp. 63-76
Hołubiuk Ł, Imiela J. Diet and Helicobacter pylori infection. Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny. 2016;11(3):150-154. doi:10.5114/pg.2016.61487.
Zaghlool SS, Abo-Seif AA, Rabeh MA, Abdelmohsen UR, Messiha BAS. Gastro-Protective and Anti-Oxidant Potential of Althaea officinalis and Solanum nigrum on Pyloric Ligation/Indomethacin-Induced Ulceration in Rats. Antioxidants (Basel). 2019 Oct 25;8(11):512. doi: 10.3390/antiox8110512
Gudej, S.; Filip, R.; Harasym, J.; Wilczak, J.; Dziendzikowska, K.; Oczkowski, M.; Jałosińska, M.; Juszczak, M.; Lange, E.; Gromadzka-Ostrowska, J. Clinical Outcomes after Oat Beta-Glucans Dietary Treatment in Gastritis Patients. Nutrients 2021, 13, 2791. https://doi.org/10.3390/nu13082791
Sreeja SR, Le TD, Eom BW, Oh SH, Shivappa N, Hebert JR, Kim MK. Association between the Dietary Inflammatory Index and Gastric Disease Risk: Findings from a Korean Population-Based Cohort Study. Nutrients. 2022 Jun 27;14(13):2662. doi: 10.3390/nu14132662
Grzymisławski M. Dietetyka kliniczna. 2023. PZWL
Nowak W, Jeziorek M. The Role of Flaxseed in Improving Human Health. Healthcare (Basel). 2023 Jan 30;11(3):395. doi: 10.3390/healthcare11030395. PMID: 36766971; PMCID: PMC9914786.
Emily Haller, MS, RDN. Nutrition for patients with gastritis. University of Michigan. 2023
Park, J.M., et al. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids Intake to Regulate Helicobacter pylori-Associated Gastric Diseases as Nonantimicrobial Dietary Approach. Biomed Res Int. (2015). ;712363
תגובות