Ashwagandha, znana również jako Withania somnifera, to roślina lecznicza, która od tysięcy lat jest kluczowym elementem ajurwedy – tradycyjnej medycyny indyjskiej. Dziś, mimo kontrowersji związanych z jej bezpieczeństwem, ashwagandha zdobywa coraz większą popularność na całym świecie jako suplement diety wspierający zdrowie fizyczne i psychiczne. W tym artykule przyjrzymy się właściwościom ashwagandhy, jej wpływowi na zdrowie oraz sytuacjom, w których należy unikać jej stosowania.
Obejrzyj nasz FILM na ten temat:
Co to jest ashwagandha?
Ashwagandha jest adaptogenem, czyli substancją, która pomaga organizmowi w przystosowywaniu się do stresu i utrzymaniu równowagi wewnętrznej. W ajurwedzie jest nazywana „indyjskim żeń-szeniem” z uwagi na jej zdolność do zwiększania energii, wytrzymałości i witalności. Głównym składnikiem aktywnym ashwagandhy jest witaferyna A, należąca do grupy withanolidów. Substancja ta jest odpowiedzialna za wiele z jej prozdrowotnych właściwości, takich jak działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne oraz adaptogenne.
Zalecane dawki i czas stosowania ashwagandhy
Dawkowanie ashwagandhy może różnić się w zależności od celu suplementacji, formy preparatu oraz indywidualnych potrzeb użytkownika. Najczęściej stosowane dawki wahają się od 250 mg do 600 mg ekstraktu z korzenia ashwagandhy na dobę, podzielone na jedną lub dwie dawki.
Jeśli chodzi o czas stosowania, ashwagandha może być przyjmowana przez dłuższy okres, ale zazwyczaj zaleca się cykliczne stosowanie z przerwami. Typowy cykl może trwać od 6 do 12 tygodni. Ważne jest, aby przed rozpoczęciem długoterminowej suplementacji skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza w przypadku osób z chorobami przewlekłymi lub przyjmujących inne leki.
Korzyści zdrowotne ashwagandhy
Ashwagandha oferuje szerokie spektrum korzyści zdrowotnych, co sprawia, że jest ona tak ceniona zarówno w tradycyjnej medycynie, jak i we współczesnych suplementach diety.
Redukcja stresu i poziomu kortyzolu
Ashwagandha jest jednym z najlepiej przebadanych adaptogenów. Badania wykazują, że jej regularne stosowanie pomaga obniżyć poziom kortyzolu – hormonu stresu. Dzięki temu osoby przyjmujące ashwagandhę mogą odczuwać mniejsze napięcie, niepokój oraz poprawę samopoczucia.
Poprawa jakości snu
Dzięki regulacji osi HPA (podwzgórze-przysadka-nadnercza), ashwagandha pomaga w poprawie jakości snu. Osoby stosujące suplementy zawierające ashwagandhę szybciej zasypiają, śpią głębiej i rzadziej budzą się w nocy.
Wsparcie pamięci i koncentacji
Ashwagandha ma działanie neuroprotekcyjne, co może przyczyniać się do poprawy pamięci i koncentracji. Działanie przeciwutleniające ashwagandhy chroni komórki nerwowe, co jest szczególnie korzystne dla osób starszych lub tych, którzy doświadczają problemów z pamięcią.
Działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe
Witaferyna A, obecna w ashwagandzie, wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Badania sugerują, że może ona hamować rozwój komórek nowotworowych oraz wspierać organizm w walce z chronicznymi stanami zapalnymi.
Wsparcie układu odpornościowego
Ashwagandha ma działanie immunomodulujące, co oznacza, że może wspierać układ odpornościowy, pomagając organizmowi w lepszej ochronie przed infekcjami i chorobami.
Kiedy unikać stosowania ashwagandhy?
Choć ashwagandha ma wiele korzyści, nie jest odpowiednia dla każdego. Oto kilka sytuacji, w których należy unikać jej stosowania:
Nadczynność tarczycy
Ashwagandha może zwiększać poziomy hormonów tarczycy (T3 i T4), co może nasilać objawy nadczynności tarczycy. Osoby z tym schorzeniem powinny unikać suplementacji ashwagandhą.
Hormonowrażliwy rak prostaty
Mężczyźni z hormonowrażliwym rakiem prostaty powinni unikać ashwagandhy, ponieważ może ona zwiększać produkcję testosteronu, co może przyspieszać rozwój choroby.
Ciąża i planowanie ciąży
Stosowanie dużych dawek ashwagandhy w czasie ciąży może prowadzić do poronienia. Kobiety w ciąży oraz planujące ciążę powinny unikać tego zioła.
Interakcje z lekami
Ashwagandha może wchodzić w interakcje z różnymi lekami, w tym uspokajającymi, nasennymi, hipoglikemizującymi, hipotensyjnymi oraz immunosupresyjnymi. Osoby przyjmujące takie leki powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
Choroby autoimmunologiczne
Ashwagandha ma działanie immunostymulujące, co może nasilać objawy chorób autoimmunologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, toczeń rumieniowaty układowy i reumatoidalne zapalenie stawów.
Kontrowersje związane z ashwagandhą
Mimo wielu korzyści zdrowotnych, ashwagandha nie jest wolna od kontrowersji. W kwietniu 2023 roku Dania zakazała sprzedaży suplementów zawierających ashwagandhę, powołując się na badania sugerujące jej potencjalne negatywne skutki zdrowotne. Duński Uniwersytet Techniczny (DTU) wskazał na ryzyko związane z wpływem ashwagandhy na tarczycę i hormony płciowe, a także potencjalne zagrożenie dla kobiet w ciąży, w tym ryzyko poronień.
Decyzje takie jak zakaz sprzedaży ashwagandhy w Danii budzą kontrowersje i pytania o bezpieczeństwo stosowania tego zioła. Warto jednak zauważyć, że wiele krajów, w tym Polska, wprowadziło limity dotyczące maksymalnej dziennej dawki ashwagandhy. W Polsce korzeń ashwagandhy można stosować w dawce nieprzekraczającej 3 g dziennie.
Podsumowanie
Ashwagandha jest rośliną o niezwykłych właściwościach zdrowotnych, która może wspierać organizm na wiele sposobów. Jej działanie adaptogenne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i neuroprotekcyjne czyni ją cennym dodatkiem do diety. Jednak, jak każda substancja aktywna, ashwagandha może mieć działania niepożądane i wchodzić w interakcje z lekami, dlatego jej stosowanie powinno być rozważne i skonsultowane z lekarzem, szczególnie w przypadku osób z problemami zdrowotnymi.
Choć przyszłość ashwagandhy na globalnym rynku suplementów diety wygląda obiecująco, warto pamiętać, że jej stosowanie wiąże się z pewnymi ryzykami, które należy brać pod uwagę przy decyzji o suplementacji.
Bibliografia
Langade D, Thakare V, Kanchi S, Kelgane S. Clinical evaluation of the pharmacological impact of ashwagandha root extract on sleep in healthy volunteers and insomnia patients: A double-blind, randomized, parallel-group, placebo-controlled study. J Ethnopharmacol. 2021;264:113276. doi:10.1016/j.jep.2020.113276
Salve J, Pate S, Debnath K, et al. (December 25, 2019) Adaptogenic and Anxiolytic Effects of Ashwagandha Root Extract in Healthy Adults: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Clinical Study. Cureus 11(12): e6466. doi:10.7759/cureus.6466
Lopresti AL, Smith SJ, Malvi H, Kodgule R. An investigation into the stress-relieving and pharmacological actions of an ashwagandha (Withania somnifera) extract: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Medicine (Baltimore). 2019;98(37):e17186. doi:10.1097/MD.0000000000017186
Mikulska P, Malinowska M, Ignacyk M, Szustowski P, Nowak J, Pesta K, Szeląg M, Szklanny D, Judasz E, Kaczmarek G, Ejiohuo OP, Paczkowska-Walendowska M, Gościniak A, Cielecka-Piontek J. Ashwagandha (Withania somnifera)-Current Research on the Health-Promoting Activities: A Narrative Review. Pharmaceutics. 2023 Mar 24;15(4):1057. doi: 10.3390/pharmaceutics15041057. PMID: 37111543; PMCID: PMC10147008.
Speers AB, Cabey KA, Soumyanath A, Wright KM. Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) on Stress and the Stress- Related Neuropsychiatric Disorders Anxiety, Depression, and Insomnia. Curr Neuropharmacol. 2021;19(9):1468-1495. doi:10.2174/1570159X19666210712151556
Comments